Το κότσι είναι μια παραμόρφωση που δημιουργείται στη βάση του μεγάλου δακτύλου. Είναι η προς τα έξω παρέκκλιση του μεγάλου δακτύλου και μπορεί να προκαλέσει υπεξάρθρημα στην 1η μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση.
Βλαισός Μέγας Δάκτυλος (Κότσι)
(Hallux Abducto Valgus)
Εμβιομηχανική Αιτιολογία
Οι κύριοι εμβιομηχανικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη για το κότσι είναι ο υπερπρηνισμός της υπαστραγαλικής άρθρωσης σε συνδυασμό με κοντό 1ο μετατάρσιο.
Καθώς το πέλμα πρηνίζει, το κέντρο βάρους μετατοπίζεται προς τον κεντρικό άξονα, φορτίζοντας την έσω πρόσθια περιοχή. Αυτή η κίνηση μεταφέρει υπερβολικά φορτία στο μεγάλο δάκτυλο κατά την φάση toe off της βάδισης, αυξάνοντας τα φορτία στο 1ο μετατάρσιο σε προσαγωγή, προκαλώντας στροφή του άξονα και απαγωγή του μεγάλου δακτύλου. Το μεγάλο δάκτυλο παρεκκλίνει προς τα μικρότερα και η άρθρωση μεγαλώνει για να διευκολύνει στο επιπλέον φορτίο.
Ο βλαισός μέγας δάκτυλος δεν είναι απαραίτητα μια αποκλειστικά κληρονομική κατάσταση. Η εμβιομηχανική δομή (δηλαδή κοντό 1ο μετατάρσιο και υπερπρηνισμός) μπορεί να είναι κληρονομική και όχι η ίδια η επακόλουθη κατάσταση. Σε μερικές περιπτώσεις το κότσι μπορεί να προκληθεί από αρθρίτιδα ή τραύμα. Κατάγματα μπορεί να οδηγήσουν σε μεταβολές στην άρθρωση και η παραμόρφωση που προκαλεί το κότσι μειώνει το εύρος κίνησης της άρθρωσης.
Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, τα υποδήματα δεν είναι συχνή αιτία για το κότσι. Ωστόσο, κακά υποδήματα σε συνδυασμό με εμβιομηχανικούς παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν ταχύτερη ανάπτυξη της παραμόρφωσης.
Ο βλαισός μέγας δάκτυλος εκδηλώνεται σε 3 στάδια: πρώτο, δεύτερο και τρίτο. Αυτά τα στάδια αναφέρονται στην προοδευτική παρέκκλιση του δακτύλου προς τον μέσο άξονα. Συχνά, το κότσι στο 3ο στάδιο προκαλεί εφίππευση του δεύτερου δαχτύλου στο μεγάλο, περιορίζοντας την κινητικότητα του ασθενή και προκαλώντας πόνο.
Primary
Secondary
Tertiary
Συμπτώματα
Εκδηλώνεται πόνος στην 1η μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση, και αναπτύσσεται ένα προεξέχον εξόγκωμα στην έσω πλευρά του μεγάλου δαχτύλου που μεγαλώνει με την ηλικία. Η επιδερμίδα και ο ιστός γύρω από το κότσι μπορεί επίσης να παρουσιάσουν διόγκωση ή φλεγμονή, κάποιες φορές επώδυνη ή και, σε κάποιες περιπτώσεις, χωρίς καθόλου πόνο. Αν δεν αντιμετωπιστεί, η παραμόρφωση του μεγάλου δαχτύλου θα επιδεινωθεί μέχρι να φτάσει στο 3ο στάδιο. Σαν αποτέλεσμα της παραμόρφωσης, ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται δυσκολία, ενόχληση, ή πόνο φορώντας τα παπούτσια του. Επίσης μπορεί να αναπτυχθεί δυσκαμψία και αρθρίτιδα.
Τα μικρότερα δάχτυλα μπορεί επίσης να επηρεαστούν – πίεση προς τα μέσα από το μεγάλο δάχτυλο μπορεί να προκαλέσει να μεγαλώνουν τα νύχια στα πλαϊνά του υποστρώματος ή να αναπτυχθούν κάλοι στα μικρότερα δάχτυλα. Επίσης μπορεί να αναπτυχθεί σφυροδακτυλία στο δεύτερο δάχτυλο εξαιτίας της παρέκκλισης του μεγάλου δαχτύλου.
Αντιμετώπιση
Κότσι πρώτου και δευτέρου σταδίου μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με ορθωτικά σωστά σχεδιασμένα για την ευθυγράμμιση και τον έλεγχο του πέλματος. Τα ICB Ορθωτικά εφαρμοσμένα στην ουδέτερη θέση της υπαστραγαλικής άρθρωσης θα βοηθήσουν στον περιορισμό του υπερβολικού πρηνισμού, ώστε το φορτίο του σώματος να κατευθυνθεί μακριά από την 1η μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση κατά την τελευταία φάση στήριξης (toe-off), μειώνοντας έτσι την απαγωγή του μεγάλου δαχτύλου – αποτρέποντας τελικά την περαιτέρω ανάπτυξη στο κότσι.
Τα ICB Ορθωτικά ελέγχουν τον υπερπρηνισμό μειώνοντας το φορτίο στην έσω πρόσθια περιοχή του πέλματος και μειώνοντας τη βλαισή απόκλιση του μεγάλου δαχτύλου. Τα ICB Ορθωτικά επαναφέρουν τη σωστή κατανομή του βάρους και την εμβιομηχανική των κάτω άκρων, αποτρέποντας ή μειώνοντας τη σταδιακή ανάπτυξη στο κότσι. Εάν το κότσι έχει διαγνωσθεί και αντιμετωπιστεί με σωστές ορθωτικές συσκευές, στο πρώτο ή δεύτερο στάδιο, τότε μπορεί να αποτραπεί περαιτέρω ανάπτυξή του. Προσθέτοντας ένα Mortons Extension στα πρώτα στάδια μπορεί να βοηθήσει στη στήριξη του πρώτου μεταταρσίου και στην τελική φάση στήριξης (toe-off). Για να δημιουργηθεί ένα Mortons Extension, μπορεί να προστεθεί μια σφήνα πρόσθιου ποδός μετά από τριμμάρισμα του έσω χείλους ώστε να διασφαλιστεί εύκολη εφαρμογή στο υπόδημα του ασθενούς.